(TT) - Nhiều lần bắt gặp hình ảnh con gà trống vẽ trên chén dĩa, chúng mình vẫn tự hỏi “Tại sao lại là gà trống?”. Nhưng rồi, từ những ký ức tươi đẹp, hình ảnh con gà trống trên dĩa hảo trở nên thân thuộc đến lạ kỳ, nhắc về một thời ta đã vô tình mến thương.
Tại sao gà trống được vẽ lên gốm?
Trong dân gian, gà trống đại diện cho người quân tử, hội tụ đủ 5 đức tính tốt, bao gồm: Văn (cái mào đỏ tựa như chiếc mũ của quan văn), Vũ (cựa gà bén nhọn như gươm, vũ khí để chiến đấu), Nhân (có thức ăn gọi nhau đến cùng hưởng), Tín (gáy sáng đúng giờ, không ngày nào quên).
Đời sống nông thôn luôn gắn liền với hình ảnh gà trống với tiếng gáy sáng và tinh thần tích cực. Thêm vào đó, trong tiếng Hán, gà trống là đại kê, phát âm rất giống đại cát - là ước mong những điều tốt đẹp, may mắn.
Người xưa vẽ con gà trống lên sản phẩm gốm vì nó đẹp. Dù là tả thực với một chút cách điệu, hình ảnh con gà trở nên tinh tế, tranh nhã nhưng cũng mộc mạc và gần gũi. Để mãi về sau này, hình ảnh con gà trống trên gốm trở thành ký ức tươi đẹp của nhiều người chúng ta.
Từ đâu mà gốm thủ công lại vẽ gà trống lên dĩa hảo?
Hình ảnh con gà và dĩa hảo có thể xuất phát từ chính đời sống dân gian của người dân Nam Bộ. Tương ứng với nhu cầu sử chén dĩa bằng gốm, cộng với đặc tính của người vùng này vốn thoáng mở và thiết thực. Nhìn về các làng nghề, đa phần hình ảnh thể hiện đơn giản chỉ là mô phỏng lại những điều quen thuộc hằng ngày và chứa đựng các ước muốn về sự may mắn, vui vẻ trong đời sống.
Nếu hình ảnh con gà xuất hiện gần gũi với đời sống dân gian thì dĩa hảo cũng gần như vậy. Xuất hiện từ nhu cầu trong bữa cơm của người dân, khi cần một loại sản phẩm đủ rộng, vừa sâu để chứa thức ăn như đồ xào, rau luộc (thức ăn có nước). Bởi tính dung hòa, người Nam Bộ đã tạo ra sản phẩm gia dụng mới tiện dụng hơn dĩa và tô là dĩa ảo (ảo có nghĩa là không thật, dĩa mà giống với tô).
Thời gian trôi nhanh, những lò gốm ở Nam Bộ ít sản xuất loại dĩa hảo vẽ hình con gà trống. Sản phẩm ấy giờ chỉ còn là ký ức của nhiều anh chị luôn nhớ về tuổi thơ tươi đẹp với mâm cơm của mẹ mỗi ngày. Hiện nay, ở Vườn còn lưu lại một ít dĩa hảo hình con gà, và sản xuất lại sản phẩm trên như muốn tiếp tục câu chuyện của người đi trước, kể lại cho người trẻ hiện nay, mong về những điều tốt đẹp của cuộc sống: yêu thương, trân trọng và tinh tiến không ngừng.
Khi nhớ gốm Nam Bộ, anh chị có thể ghé thăm tại https://www.facebook.com/vuonnhagom/, hoặc gọi 0906 955 485, Vườn nghe.