Chuyện gốm Nam Bộ | Cái lu, cái kiệu - Miền Tây của những điều đã quá xa

Chuyện gốm Nam Bộ | Cái lu, cái kiệu - Miền Tây của những điều đã quá xa

(TNH)-Miền Tây của những điều đã quá xa

Hồi còn nhỏ, tôi được Ngoại đưa võng hát ru, mà Ngoại hát gì nghe ngộ lắm. Tôi hỏi:

- Ngoại hát gì mà như nói vậy Ngoại.

Ngoại cười hè hè trả lời:

- Bây hỏng biết. Cái đó người ta gọi là hát đối. Hồi xưa hen, dọc cái con kênh hay con rạch, bên dưới thì hai chiếc xuồng - một xuồng chở nam, một xuồng chở nữ, cứ thế vừa chèo vừa hát đối đáp giao duyên, như một thú giải khuây của thời đó, vui lắm. Bà con trên bờ thì cứ đi theo coi đông nghẹt.

Xong rồi Ngoại lại hát:

“Ngó ra đằng sau thấy hai lu nước/Ngó về đằng trước thấy bộ kỷ trà/Anh đi lâu mới về nhà/Liệu em có cho ở, hay là ngại xa?”

Lúc đó đầu óc đứa con nít như tôi thì lại nằm tưởng tượng cảnh bà Ngoại mình còn trẻ đi hát đối đáp sẽ ra sao.

Hình ảnh cái lu từ câu hát cho đến ngoài đời thực, tôi may mắn đã được nghe và thấy.

Ảnh sưu tầm

Công dụng phổ biến nhất của lu, kiệu miền Tây là dùng hứng nước mưa hay để dự trữ nước ngọt phù sa về. Ngày xưa, những cặp vợ chồng trẻ  khi “ra riêng”, còn thường được ba má tặng cặp lu làm của.

Tôi nhớ Ngoại có một hàng lu dài lắm, thường không có nắp nên Ngoại dùng nắm gỗ hay nhôm, thiếc tự chế đậy lên.

Tuy nhiên, ngày nay ta nên gọi sao cho đúng giữa lu và kiệu?

Lu hay kiệu thực ra cũng chỉ là tên gọi. Có vùng gọi chung là cái lu không không phân biệt, nhưng cũng có vùng phân biệt cái lu với cái kiệu là khác nhau. Ngoại nói cái lu là cái to tròn, mập mạp màu xi măng xám, còn cái kiệu là cái dáng cao ráo, màu nâu da lươn, có hoa văn rồng.

Ảnh sưu tầm

Điều thú vị ở đây là, nếu tìm hiểu sâu xa hơn, thì cái lu hay kiệu ấy thực chất có xuất phát từ gốm Lái Thiêu mà cụ thể là gốm Phước Kiến.

Sự thú vị của tên gọi "kiệu"

Do kích cỡ to, hình dáng cồng kềnh nên muốn di chuyển sản phẩm phải dùng đòn dây khiêng như khiêng kiệu, do đó loại lu này mới có tên là cái kiệu.

Ảnh sưu tầm

Hình ảnh chiếc lu, cái kiệu thân thuộc với tôi và những đứa trẻ nhỏ qua những trò chơi như mở nắp lu ra rồi thét thật to vào, hay tự ngắm mình qua mặt nước yên lặng như tờ của mỗi lu, hay ngồi gõ bong bong đánh nhạc xập xình.

Tôi của ngày xưa ấy đã lớn, đã sống đủ lâu để quên đi những hình ảnh dung dị đó. May mà khi bất chợt gặp lại hình ảnh này, tôi vẫn còn đủ những cảm xúc bồi hồi để gọi tên. Và lại thấy chúng đẹp vô cùng qua bao kiến thức mới mà tôi tìm hiểu, tích cóp được.

Ngày nay, vùng đất Lái Thiêu vẫn hàng ngày làm nên những chiếc lu, kiệu ấy để phục vụ nhu cầu sử dụng, trang trí nhà hàng, khách sạn, công trình v.v....Thiết nghĩ đây không chỉ là sản phẩm với công năng như chúng vốn từng, mà còn là sản phẩm của bao ký ức không thể nhớ mặt đặt tên, nhưng chúng đã làm nên một bầu trời tuổi thơ đẹp quá đỗi của mỗi chúng ta hôm nay.

Vườn Nhà Gốm | Một nơi có gốm
🏡 120 Gia Long, Lái Thiêu, Bình Dương
☎️ 0274 246 1274 
👉 W: https://vuonnhagom.vn/ | Fanpage: www.facebook.com/vuonnhagom


← Bài trước Bài sau →